Poczytej po šlůnsku
No i poszło – wtorek 15 augusta 8:45 wyjazd ze Mikołowa. W sumie gibki szpil, bo ô 9:50 juże my tam byli, a jakoś festelnie to my sie niý uwijali. Tam, czyli we Dolnich Vitkovicach, kere sům we Ôstrawie, jakeś 24 km ôd granicy pl-cz. Nawigacjo zakludziůła nos bez problymu. Parkplac srogi choby przi jakim cyntrum handlowym, a że jeszcze rano bůło (po połedniu to już niý byda godać co bůło) to wiela tych autokůw sam niý stoło. Tyn downy industryjny kůmpleks pomiyniůł sie teroźnie we cytrum kultůry, edukacje a turistyki. Dziynka interesantnym idyjům downo huta, gruba a inksze stawiynia tukej nabiyrajům nowego znaczynio a napoczynajům ôdżywać choby Fyniks.
Piyrsze co to poszli my do Půnktu Informacyje, coby wywiedzieć sie, eli zabulymy sam we PLN, abo ýno we Koronach. Niýstety PLN (kere my akurat mieli) to sie na nic zdały. Tyla dobrze, iże dało sie zabulić kartům..ufff. Dobre to kupujymy, a że my sie dogodać zbytnio niý poradzili ze jednům babkům, to podlazła inkszo, kero juże wiyncyj godała po polsku. I tak w sumie polsko-czesko-ślůnskům godkům kupilimy te bilety. No ja, jakoś sie trza bůło dogodać;)
Tak po prowdzie to ôd razu sam powiym, iże lepij sie wziůńś niý ýno Korony do bulynio, nale przi kupowaniu spytać ô polsko wersjo trasy. Nům sie picło i ô 10:30 bůła gynau rajza ze chopym, co po polsku coś tam poradziůł godać (a przinajmij na tyla, co dało sie go spokopić). Beztuż werci sie spytać, ô keryj tako rajza je planowano, bo nojczynścij to sie łazi ze ôkludzoczym, kery poradzi po czesku ýno;) Tak po prowdzie jednako, kej już tam zajedziecie a na polskigo ôkludzocza niý treficie, to idzie sie wziůńś polski audio, abo po prostu iś ze inkszymi, bo przi kożdyj atrakcji sům tabule, kaj je szkryfniynte po czesku, polsku a anglicku. Czyli coś chyba spokopicie;)
Po tym jak my sie dychli po tych piyrszych przigodach, a poczytali mało ksiůnżeczka informacyjno prziszoł czos i na noszo grupa. Piyrsze trza sie bůło hałery ôblyc. No toć, wto bydzie kajś za wami lotoł, jak sie pizniecie we gowa ô te doś masywne zaruściałe ruły?
Zebralimy sie na placu przi noszym ôkludzoczu. W sumie do tera niý wiymy ze czego bůł taki rada, ale śmioł sie bezmaś durś. Trza jednako sam tyż pedzieć, iże ôsprowioł fajnie a interesantnie.
Piyrwy pedzioł nům mały wstymp. Potyn w kůńcu my poszli we ta rajza po downyj hucie. Poradzilimy sie wywiedzieć mocka interesantnych rzeczy. Dejmy na to jako to ze downego bychaltra gazu, w sumie do kerego sleciała ôgrůmno bůmba ôd aliantůw, teroski je nowoczysno aula wielofunkcyjno Gong. Zaś przi uosprowianiu, jako ze tyj rudy robi sie żelazo, to szło sie bezmaś poczuć, choby ta huta dalij sam to robiůła. Ai dowiedzieli my sie nawet, iże Bolt Tower to blank niý ma miano ôd tego co tak drapko loto (Usaina Bolt), ýno ôd tego, co wyglůndo łůna choby śruba, a na ta po anglicku godo sie „bolt”. I můmy we Vitkovicach bolta bez Bolta. Je sam tyż ponoć słůń, kery sie niý ruszo, bo niý chce bajtli zwylynkać, ale to polecůmy samymy zoboczyć;)
Sama trasa je na prowda interesant. Napoczyno sie ôd placu, kaj w sumie widać wszysko, ale nic sie niý dzieje. Potym przełazi sie wele tych wszyskich srogich rułůw, bez brama do szoli, kero wywiezie nos na sům wiyrch Pieca nr 1. No na wiyrch pieca mono i ja, ale niý na wiyrch Bolt Tower, bo tam to juże trza zůńś piechty. I polecůmy potrynować trocha przed, bo je co deptać po tych schůdkach. Tyla szczyńścio, iże kajś we połowie ôkludzocz dowo jakeś 30 min luzu i kożdy moge iś kaj chce. Poradzi sie wylyź, jeszcze wyżyj na sům wiyrch Bolt Tower (praje 80 metrůw), siednyć we kafyjce, kero je tam gynialnie wkůmpůnowano, abo dychnyć chwila na żeleźnych (chyba sie niý dziwicie) stołkach na tarasie.
Potyn juże ino trza slyź ze tego wiyrchu na důł. Szola niby je, ale wlezie tam na tyla mało ludzi, iże i tak wiyncyj musi drałować piechty. Ale za to poradzi sie zoboczyć zaś co niý co w nagroda. Idzie wlyź nawet rajn do Wielgiko Pieca. Powiym ýno tyla: Efekt murowany! Na sům kůniec słazi sie na spodek pieca, kaj widać wszyske łůnego tajle, kere bůły pokozywane na prezyntacji multimedialnyj. Kej zaś wtoś jeszcze niý trzimoł żelaza abo łůnego rudy we rynkach, szło tyż trocha sie zmarasić a chycić tako mało berga do rynki. Pokozane tyż bůło ôblycze chopa, kery sam musioł lotać. I tukej zaś interesant: coby wytrzimać we takij hýcy chopy musieli pić….? Piwo. Festelnie leke, ale kej to bůła ýno woda, to te chopy normalnie sam mdleli. A przinajmij tak nům ôkludzocz ôsprawioł;)
Moje wrażynia? Piyrszyj zorty. Tyn ôgrům industryje, kero tak gibko sie traci, pokozany we takij fajnyj formie. To na prowda trza uoboczyć. Rýchtých gynialnie wykorzystany je tyn plac. Industryjo połůnczůno ze turistikům. Przeszłośc ze nowoczysnościům. Zaruściałe ruły ze funkel nůwka szkłym na ścianach. Musza tyż jeszcze spůmnieć, iże to ô czym dzisio ôsprowiołech, to ýno tajla tego wszyskigo, co tam je. Widać to na znaku ze tabulami (foto niżyj) abo poradzicie ô tym poczytać na zajcie: http://www.dolnivitkovice.cz/ (spokojnie, zajta je po polsku, czesku a anglicku).
A na kůniec to juże powiym Wům ýno tyla:
Kożdymu polecům (nawet ze bajtlami) jechać a uoboczyć. Pamiyntejcie ô radach, ô kerych Wům sam uosprowiołech przi ôkazji a bydziecie mieli na prowda interesantno rajza i to blank niýdaleko:)
Przeczytaj po polsku
No to start – wtorek 15 sierpnia 8:45 wyjazd z Mikołowa. W sumie była to szybka sprawa, bo już o 9:50 byliśmy na miejscu, pomimo tego, że jakoś specjalnie to się nie spieszyliśmy. Dotarliśmy do Dolnich Vitkovic, które są w Ostrawie, czyli około 24 km od granicy pl-cz. Nawigacja poprowadziła nas bezproblemowo. Parking duży jak przy jakimś centrum handlowym, stąd jedynym problem z postawieniem samochodu, było miejsce, które będzie nam się bardziej podobać (tak przynajmniej było rano, bo o popołudniu to już inna historia). Obecnie ten industrialny kompleks stał się centrum edukacji, kultury i turystyki. Dzięki interesującym pomysłom, dawna huta, kopalnia i inne tutejsze zabudowania nabierają nowego znaczenia i zaczynają powracać do życia jak Feniks.
Zaraz po przyjeździe skierowaliśmy się do Punktu Informacji, żeby dowiedzieć się, czy uda nam się zapłacić w PLN, czy tylko w Koronach. Niestety PLN (które akurat mieliśmy przy sobie) nic nam nie dawały. Na szczęście udało zapłacić się kartą..ufff. No ok, to kupujemy. Jednak ze względu na to, że nie potrafiliśmy się zbytnio dogadać z pewną Panią, to podeszła do nas inna, która więcej potrafiła mówić po polsku. I tak w sumie polsko-czesko-śląską mową kupiliśmy te bilety. No a co, trzeba było się jakoś dogadać;)
Muszę od razu dodać, że oprócz Koron do płacenia, warto od razu w kasie zapytać o polską wersję trasy. Czasem się opłaca, bo akurat w naszym przypadku już o 10:30 była przewidziana wycieczka z polskojęzycznym przewodnikiem (a przynajmniej na tyle polsko, aby dało się go jakoś zrozumieć). Pamiętajcie o tym, bo standardowa wycieczka jest w języku czeskim. Warto jednak dodać, że nawet jakby nie udało Wam się trafić na polskojęzycznego przewodnika, to zawsze można zapytać o zestaw audio z wersją polską, albo po prostu pójść z całą wycieczką, bo przy każdej atrakcji są postawione tablice, na których opisane one zostały w języku czeski, polskim i angielskim. Czyli chyba jednak coś zrozumiecie;)
Po tych przygodach mieliśmy chwilę na to, aby troszkę odsapnąć i poczytać małą książeczkę informacyjną na temat tego obiektu. Ale w końcu przyszedł i na nas czas. Pierwszym zadaniem, było ubranie kasków ochronnych. No tak, przecież zawsze istnieje ryzyko, że uderzymy się w głowę o którąś z tych dużych, zardzewiałych rur.
Zadanie nr 2, zebrać się wokół naszego przewodnika. W sumie nie trudne, bo tylko jeden próbował coś powiedzieć po polsku:) W sumie to do dziś nie wiem z czego się tak cieszył, ale praktycznie cały czas się uśmiechał. Muszę jednak przyznać, że opowiadał fajnie i ciekawie.
Na początku usłyszeliśmy mały wstęp, po którym w końcu poszliśmy na wycieczkę po dawnej hucie, podczas której mogliśmy się dowiedzieć wielu interesujących rzeczy. Choćby takich jak ta, że w dawnym zbiorniku gazu, do którego notabene wpadła aliancka bomba podczas wojny, została urządzona nowoczesna aula wielofunkcyjna Gong. Natomiast przy wszystkich tych opowieściach o wytwarzaniu żelaza z rud, można było się poczuć, jakby ta huta dalej pracowała. Dowiedzieliśmy się nawet, że Bolt Tower, to niekoniecznie nazwana została od tego Pana co tak szybko biega (Usaina Bolt), tylko od tego, że wygląda ona jakby duża śruba, na którą w języku angielskim mówi się „bolt”. I w taki sposób mamy we Vitkovicach bolta bez Bolta. Jest tutaj także ponoć jakiś słoń, który jednak się nie porusza, żeby nie wystraszyć dzieci. To jednak polecamy samemu sprawdzić;)
Wracając do trasy, która jest naprawdę intersująca. Rozpoczyna się ona od miejsca, w którym widać wszystkie główne elementy huty, ale w sumie nic się nie dzieje. Następnie przechodzi się obok tych wszystkich duuużych rur, przez bramę do windy, która transportuje wszystkich na samą górę Pieca nr 1. No na samą górę pieca, ale nie na samej Bolt Tower, bo tam to trzeba już dojść pieszo. Polecam troszkę potrenować przed taką wyprawą, bo po tych wszystkich schodach jest co chodzić. Na szczęście gdzieś w połowie przewodnik daje nam około 30 minut luzu, a dzięki temu każdy może iść w swoją stronę. Można iść jeszcze wyżej, aż na szczyt wieży (która ma prawie 80 metrów), usiąść w kawiarence, która została w genialny sposób wkomponowana w to miejsce, albo chwilę odsapnąć na żelaznych (co chyba nikogo nie dziwi) krzesłach na tarasie.
Później to już zostaje tylko zejście z góry na dół. Będąc szczerym to winda niby jest, ale wejdzie tam na tyle mało ludzi, że i tak większość będzie musiała iść pieszo. Za to jeżeli zdecydujemy się na samodzielne zejście to czeka na nas nagroda – kolejne nieocenione widoki. Można nawet wejść do Wielkiego Pieca. Powiem tylko tyle: Efekt murowany! Na koniec schodzi się już na sam spód pieca, gdzie widać wszystkie te urządzenia, które były omawiane podczas prezentacji multimedialnej. A jeśli ktoś jeszcze nie trzymał żelaza albo jego rudy w rękach, to była okazja się troszkę pobrudzić i chwycić mały kawałek. Pokazane też było ubranie ochronne pracownika, który musiał poruszać się w tym rejonie. I tutaj kolejna ciekawostka: żeby wytrzymać tak wysokie temperatury, pracownicy pili…? Piwo. Niby rozcieńczone, ale kiedy zaczęto stosować samą wodę, to wszyscy zaczęli mdleć. A przynajmniej tak mówił przewodnik:)
Moje wrażenia? Pierwszorzędne. Ten ogrom przemysłu, który obecnie tak szybko zaczyna znikać, pokazany w takiej fajnej formie. To naprawdę trzeba zobaczyć. Serio genialnie to miejsce zostało wykorzystane. Przemysł połączony z turystyką. Przeszłość z nowoczesnością. Zardzewiałe rury z całkowicie nowymi szklanymi ścianami. Muszę też przypomnieć, że to wszystko co przedstawiłem Wam dziś, to tylko część tego całego kompleksu. Widać to doskonale na znaku z tabliczkami informacyjnymi (foto poniżej). Zobaczcie też na stronę internetową : http://www.dolnivitkovice.cz/, która jest zarówno w języku czeskim, jak i polskim i angielskim.
A na koniec powiem Wam po prostu:
Każdemu polecam pojechać i zobaczyć (nawet z dziećmi). Pamiętajcie jednak o radach, o których Wam w tym tekście wspominałem, a będziecie mieli przepis na naprawdę fajną, niedaleką wycieczkę.